Vragen over monumentale status voormalige brouwerij ‘De Kroon’
Het verleden van ons mooie dorp bepaalt de identiteit van Boxtel. Een tastbare herinnering aan dit verleden is onze bebouwde omgeving. Soms nog heel zichtbaar aanwezig maar nog vaker verborgen en herinneren slechts details of oude foto’s aan de geschiedenis.
Voormalige brouwerij ‘De Kroon’ aan de van Hornstraat is een gebouw dat kenmerkend is voor het rijke brouwersverleden dat Boxtel heeft en velen zullen het gebouw met zijn herkenbare mouttoren kennen. Het gebouw is door de monumentencommissie naar eigen zeggen waardevol genoeg bevonden om gemeentelijk monument te worden maar er is echter afgezien van aanwijzen tot monument. De toekomst van dit gebouw is daarom onzeker door alle ontwikkelingen rond het project PHS. Reden voor D66 Boxtel om onderstaande vragen aan het college te stellen:
Artikel 37 vragen m.b.t. tot monumentale status voormalige brouwerij ‘De Kroon’
Geacht college,
Het project PHS is een groot complex project dat bestaat uit meerdere onderdelen. De geplande fietstunnel is één van deze onderdelen.
Op de geplande locatie van de fietstunnel bevindt zich op dit moment het complex van drankengroothandel de Leijer. Een complex dat rond het jaar 1900 is gebouwd, inmiddels al bijna 120 jaar geleden, als ‘brouwerij de Kroon’. Al lang voordat dit complex gebouwd werd stonden in dit stukje van de wijk Breukelen verschillende brouwerijen en herbergen. Boxtel is van oudsher een echt brouwersdorp met vele thuisbrouwers en professionele brouwers. De eerste melding van een brouwerij op dezelfde plek als de huidige brouwerij in ruste is brouwerij ‘de roode leeuw’ in 1733.
Het huidige gebouw stamt zoals eerder gezegd (voor een deel) uit 1900. In de monumentenlijst van Boxtel werd deze in 2010 aangeduid als beeldbepalend object, dit zijn ‘Objecten die vanuit het bestemmingsplan bescherming (zouden moeten) genieten en waarvan de hoofdvorm onaangetast moet blijven. Zij vormen een kenmerkend onderdeel van de historische bebouwing. De status is lager dan die van monumenten.’ (Monumentenlijst 2010 gemeente Boxtel).
In de huidige monumentenlijst van de gemeente Boxtel die op de website te vinden is staat het complex aan de van Hornstraat 1-1a zelfs aangeduid als gemeentelijk monument.
Bij navraag naar de huidige situatie omtrent dit gebouw bij de monumentencommissie ontvingen we onderstaande reactie:
‘In de periode 2014-2015 heeft een grote actualisatieronde van de Gemeentelijke Monumentenlijst plaatsgevonden. Destijds zijn zowel panden die al op de monumentenlijst stonden als Beeldbepalend Object, als geheel ‘nieuwe’ panden geïnventariseerd als kanshebbers om Gemeentelijk Monument te worden. Voor zover ik nu kan achterhalen, heeft Van Hornstraat 1-1a voor deze actualisatieronde geen monumentenstatus gehad. In 2014-2015 zijn de gebouwen op het perceel beschreven en waardevol genoeg bevonden om op de monumentenlijst geplaatst te worden. Daarom is op 09-04-2015 een voornemen tot aanwijzing verstuurd, dit was direct een voorbescherming van de objecten. Echter, op 11-11-2015 is een brief naar de eigenaren gestuurd waarin werd afgezien van het aanwijzen van de Van Hornstraat 1-1a als monument, in verband met de ontwikkelingen rondom het project TALK/PHS. De voorbescherming die tot deze tijd op dit pand rustte, is toen ook komen te vervallen. De Monumentencommissie is hiervan op de hoogte gebracht, te lezen in het verslag van juni 2015.
De Monumentencommissie heeft de aanwijzing tot Gemeentelijk Monument echter wel aangehouden. Dat houdt in dat, mocht er iets van de bebouwing behouden kunnen blijven, zij nogmaals zal overwegen dit als gemeentelijk monument aan te wijzen. Bovendien zal de cultuurhistorische waarde van de plek worden meegenomen in eventuele verdere ontwikkelingen.’
Naar aanleiding van deze situatie hebben wij de volgende vragen aan u:
- Wat is de huidige status van dit gebouw?
- Heeft het college in de afgelopen 5 jaar vaker afgezien tot aanwijzing van een gemeentelijk monument om een andere reden dan een cultuur-/architectuurhistorische?
- Zo ja, om welke gebouwen/complexen gaat dit?
- Welke mogelijkheden zijn onderzocht om bij het positioneren van de fietstunnel het gebouwencomplex aan de Hornstraat 1-1a te behouden en eventueel te herbestemmen na realisatie van de fietstunnel?
- In welke mate wordt bij de besluitvorming over de positie van de fietstunnel rekening gehouden met de cultuur- en architectuurhistorische waarde van het complex?
Wij hopen dat behoud van dit complex dat belangrijke cultuur- en architectuurhistorie van Boxtel vertegenwoordigt en dat volgens de monumentencommissie waardevol genoeg is bevonden om gemeentelijk monument te worden, mee wordt genomen in het ontwerpproces van de fietstunnel.
Boxtel, 3 september 2017
Fractie D66 Boxtel
Jos Hegeman
Fons van Heesch
Wiebe de Leijer 
Jos Hegeman 
Fons van Heesch