De toegankelijke straat
De openbare ruimte is een plek voor iedereen. Het geeft ons de vrijheid te gaan en staan waar we maar willen. Het is daarom van belang dat de openbare ruimte voor iedereen toegankelijk is. Met name met bepaalde groepen moet in de openbare ruimte extra rekening worden gehouden. Denk daarbij aan senioren, kinderen, mindervaliden, blinden en slechtzienden.
De gemeente Boxtel staat de komende jaren voor een grote woningbouwopgave. Daarnaast gaat vergrijzing de komende decennia een steeds grotere rol spelen in onze samenleving. Er is steeds meer aandacht voor levensloopbestendige woningen: huizen die geschikt zijn om langer zelfstandig te blijven wonen doordat er een badkamer en slaapkamer op de begane grond zijn. Waar echter minder aandacht voor is, zijn levensloopbestendige wijken. Ouderen hebben behoefte aan andere voorzieningen dan jongeren of gezinnen met kinderen. Een woonwijk zou erop ingericht moeten zijn om te voorzien in de behoeftes van een gevarieerde groep bewoners. Zeker voor nieuwe wijken moet dit tijdens de ontwerpfase al worden meegenomen. Zo kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een hofjesopzet waarbij verschillende woningen bepaalde voorzieningen delen. Dit stimuleert de zelfstandigheid van ouderen en zorgt voor meer ontmoeting waardoor eenzaamheid voorkomen kan worden.
Een ander belangrijk aspect is de toegankelijkheid van de straat in wijken. Om zelfstandigheid en ontmoeting te bevorderen is het noodzakelijk om de straat voor iedereen toegankelijk te maken.
Nieuwe projecten
De gemeente Boxtel hanteert een handboek voor toegankelijkheid om plannen aan te toetsen. Hierin zijn allerlei regels opgenomen met betrekking tot de inrichting van de openbare ruimte. Dit gaat over afmetingen van trottoirs, oversteekplaatsen, straatmeubilair, parkeren en nog heel veel meer. Dit document is een goed uitgangspunt waar een ontwerper en aannemer mee aan de slag kunnen. Belangrijk is dat in alle fasen van het project goed gemonitord wordt of het ontwerp en de uitvoering nog voldoen aan de gestelde richtlijnen. Bij het ontwerp van de herinrichting van de Markt is toegankelijkheid uitgebreid onderzocht en verweven in het ontwerp. Het is cruciaal om tijdens de uitvoering te toetsen of het project voldoet aan de richtlijnen. Twee jaar geleden ging het bijvoorbeeld nog mis bij de herinrichting van de Burgakker. Na uitvoering bleek dat de gebruikte bestrating niet geschikt was voor rolstoelgebruikers en fietsenstallingen de doorgang belemmerden bij de toegang naar de bibliotheek.
Gebruik
Naast dat het ontwerp en de uitvoering getoetst moet worden op toegankelijkheid is het van belang om tijdens het ontwerpproces ook rekening te houden met hoe de openbare ruimte gebruikt gaat worden. Uit ervaring weten we dat mensen zich niet makkelijk laten sturen en dat een ruimte dus anders gebruikt kan worden dan waarvoor deze eigenlijk is ontworpen. In het centrum staan er bijvoorbeeld op een drukke zaterdag veel fietsen buiten de stallingen. De toegankelijkheid van de Rechterstraat ter hoogte van de Hema en voor de Bruna wordt hierdoor ernstig beperkt. Daarnaast zorgen reclameborden, terrassen en geparkeerde auto’s meer dan eens voor obstakels die de toegankelijkheid in ernstige mate beperken. Aan de ene kant kan hier in het ontwerpproces meer rekening mee worden gehouden, aan de andere kant kan een strengere handhaving dergelijke situaties voorkomen.
Onderhoud
Een nieuw project volledig toegankelijk opleveren is nog maar de helft van het werk. Elke openbare ruimte is aan veroudering en slijtage onderhevig. Wortels kunnen tegels omhoog duwen, trottoirs kunnen verzakken en er kunnen aanpassingen worden gedaan. Het is daarom van belang dat openbare ruimtes zoveel mogelijk bestand zijn tegen deze slijtage en dat regulier onderhoud wordt gepleegd. Daarvoor is het nodig om knelpunten in beeld te hebben. Dit kan onder meer door te informeren bij de verschillende wijkorganen en bewoners. De gebruikers zijn immers de beste ervaringsdeskundigen. Een recent voorbeeld is een onbegaanbare stoep bij de Robert Schumanlaan.
Initiatieven
Een goed voorbeeld van initiatieven die door bewoners samen met een wijkplatform is gedaan is het seniorvriendelijk kindlint in de wijk Selissenwal. Hierbij zijn de knelpunten voor ouderen en kinderen in kaart gebracht om de veiligheid te verhogen en de toegankelijkheid van de straten en winkels te verbeteren. Ook in Liempde is een project opgezet en uitgevoerd om de dorpskern rolstoelvriendelijk te maken. Het is ook hier belangrijk om vervolgens bij het onderhoud en aanpassingen de toegankelijkheid als belangrijk aspect mee te nemen.
Bestaande openbare ruimte
Deze initiatieven zijn een goed begin om de gehele gemeente Boxtel toegankelijk te maken voor iedereen. Dit is nu helaas nog niet het geval. Omdat de inrichting van een openbare ruimte vele jaren mee gaat is het noodzakelijk om meer te doen dan alleen nieuwe projecten toegankelijk te maken. Daarbij is de hulp van inwoners nodig om knelpunten te inventariseren en waar nodig onderhoud uit te voeren of aanpassingen te doen. Wij roepen de gemeente en inwoners dan ook op om te onderzoeken op welke plekken het nog mis gaat en hoe dat opgelost kan worden.
